Sheet music
Composer(s):
Publisher(s):
Publishernumber:
9789079700905
Instrument(s):
Overige informatie:
verbeterde 2e druk
Earn 1,250 Poppels with this product
Voorwoord
De vraag naar de oorzaak van de ordening van de zwarte en witte toetsen op het pianoklavier waarin tegelijkertijd de verdeling van het octaaf wordt gevonden, kan op twee manieren worden beantwoord, namelijk vanuit een directe beschouwing van deze toetsenordening, maar ook vanuit de historische ontwikkeling van de ordening. In dit boek volg ik beide benaderingen.
Ik begin mijn verhandeling over het onderliggende systeem van de rijen van witte en zwarte toetsen op het klavier. Daarna beschrijf ik de verschillende gedaanten van het onderliggende systeem in de verschillende cultuurperioden van de Antieken tot in de twintigste eeuw.
De focus blijft steeds gericht op het tonenmateriaal in zijn samenstelling en gedrag, dat afhankelijk is van niet alleen regelgeving, maar ook van natuurkundige, soms beperkingen opleggende, mogelijkheden. Dit alles wordt waar nodig ondersteund door korte berekeningen. Door deze focus onderscheidt deze verhandeling zich van andere algemene betogen over muziekgeschiedenis.
Dit boek kwam tot stand in samenwerking met bevriend oud-collega, de wiskundige Harry Sitters vanaf de tijd dat wij beiden als docent verbonden waren aan het Montessorilyceum te Amsterdam. Aanvankelijk was het bedoeld als een commentaar van enkele bladzijden op tabellen die we aantroffen in Philippe Rameau’s Le nouveau système de musique théorique uit 1726, maar het groeide uit tot een tweetal in boekvorm gestelde teksten, geschreven vanuit respectievelijk een muziekhistorische en een wiskundige benadering.
Mijn dank ook gaat uit naar Theo Vos, Benno Stoppelman† en Rob Potharst voor hun kritische lezing en hun raad.
Haarlem, oktober 2017
Ed Wertwijn
Waarom is de verdeling van witte en zwarte toetsen in het pianoklavier zoals die is, hoe is die zo geworden en waarop is die gebaseerd, dat waren de vragen die Ed Wertwijn aanzette tot deze studie.
Hij begint zijn verhandeling over deze intrigerende ordening met een beschouwing over de eenvoudige spelregel die ten grondslag ligt aan deze klavierordening. Daarna duikt hij in de muziekgeschiedenis.
Van een beschrijving van toonordening en toonschrift bij de Grieken, via de eenstemmige Europese kerkmuziek, die zich ontwikkelt tot vocale meerstemmigheid. Hij laat zien hoe de complexiteit tegelijkertijd toeneemt van de zeventonigheid tot de bekende twaalftonige verdeling van het octaaf. Hoe instrumenten met vaste stemming gestemd moesten worden zodat zij niet dissoneerden in het vocaal-instrumentale geheel. Reeds aan de Grieken bekende principes werden van stal gehaald en gaven vanaf de renaissance mede de grondslag voor het inzicht hoe deze instrumenten te stemmen om te kunnen voldoen aan de eisen van inmiddels volgens harmonische principes gecomponeerde muziek.
Een tweetal intervallen spelen hierin als een onafscheidelijk paar de hoofdrol: het octaaf en de kwint. Zij vormen het basisgereedschap voor de verschillende stemmingen, waarvan sommige nog steeds worden toegepast. In de 20e eeuw dient zich een toonstelsel aan waarin - met de halve toonafstand als bouwsteen - andere regels de muzikale binding bepalen dan voorheen in de harmonische muziek het geval was.
Ed Wertwijn (1941) studeerde piano aan het Conservatorium van de Vereeniging Muzieklyceum te Amsterdam bij Luctor Ponse, koordirectie bij Frans Moonen en schoolmuziek bij Louk Nelissen. Als pianist was hij verbonden aan ‘Groep 69’ en het Notos blaaskwintet. Hij was als docent schoolmuziek verbonden aan het Stedelijk Gymnasium te Haarlem en het Montessori-Lyceum te Amsterdam. Momenteel is hij werkzaam als koordirigent.
Composer(s):
Publisher(s):
Publishernumber:
9789079700905
Instrument(s):
ISBN:
9789079700905
Number:
925172
Theme(s):
Overige informatie:
verbeterde 2e druk
